Αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας

Terra

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΕΜΠΝΕΥΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΛΙΑΔΑ

ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ (1820-1821)

-->

ΕΝΟΤΗΤΑ 6

Τα επαναστατικά κινήματα των ετών 1820-1821 στην Ευρώπη

Πολιτικές διεκδικήσεις των λαών

Προβάλλονταν αιτήματα για σύνταγμα, κοινοβουλευτικούς θεσμούς, ατομικές ελευθερίες και πολιτικά δικαιώματα. Διαμορφώθηκαν 3 πολιτικά ρεύματα: α. οι μετριοπαθείς φιλελεύθεροι που επιδίωκαν συνταγματική μοναρχία, β. οι ριζοσπάστες δημοκρατικοί που επιδίωκαν αβασίλευτη δημοκρατία, και γ. οι σοσιαλιστές που επιδίωκαν οικονομική και κοινωνική ισότητα.

Εθνικές διεκδικήσεις των λαών

Στην Ευρώπη του 1815 υπήρχαν έθνη που δε διέθεταν κράτη ( π. χ. ελληνικό, γερμανικό, ιταλικό κ.λ.π.). Οι λαοί επηρεασμένοι από τη γαλλική επανάσταση που αναγνώρισε το έθνος ως πηγή πολιτικής εξουσίας και από την αντίδρασή τους στη γαλλική κυριαρχία την εποχή του Ναπολέοντα, διεκδικούν τη δημιουργία εθνικών κρατών. Καλλιεργείται η αρχή των εθνοτήτων : σύμφωνα με αυτήν οι πληθυσμοί που ανήκουν στο ίδιο έθνος έχουν το δικαίωμα να ιδρύσουν ενιαίο κράτος και όσοι πληθυσμοί ανήκουν σε κράτος με διαφορετικό έθνος έχουν το δικαίωμα να αποσχιστούν. Τα όρια κράτους- έθνους πρέπει να συμπίπτουν. Το έθνος είναι μια διαχρονική κοινότητα που στηρίζεται στην κοινή ιστορία, τη γλώσσα και τη θρησκεία.

Αυτές οι πολιτικές και εθνικές διεκδικήσεις γέννησαν 3 μεγάλα επαναστατικά κύματα: των ετών 1820-21, του 1830 και του1848.

Επαναστάσεις 1820-1821

Στην Ισπανία για την επαναφορά του συντάγματος που καταπνίγεται με απόφαση της Ιερής Συμμαχίας.

Στην Ιταλία ( καρμπονάροι) για εθνική ελευθερία και συνταγματικές μεταρρυθμίσεις που καταπνίγεται με απόφαση της Ιερής Συμμαχίας.

Στην Ελλάδα που πετυχαίνει.

Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΝ 18ο-19ο ΑΙΩΝΑ

-->

-->

ΕΝΟΤΗΤΑ 5

Ο ελληνισμός από τα μέσα του 18^ου αι. έως τις αρχές του 19^ου

Οικονομικοί μετασχηματισμοί

 Οι Τούρκοι σταδιοδρομούσαν στον κρατικό τομέα, ενώ οι Έλληνες, οι Εβραίοι και οι Αρμένιοι στο εμπόριο και στη ναυτιλία. Με τη συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή και την περιορισμένη παρουσία αγγλικών και γαλλικών πλοίων λόγω των ναπολεόντειων πολέμων, οι Έλληνες αποκτούν έλεγχο σημαντικού μέρους του εμπορίου.

Κοινωνικοί μετασχηματισμοί

• Η ορθόδοξη εκκλησία, που θεωρούνταν από την οθωμανική διοίκηση ως η ηγεσία των υπόδουλων χριστιανών, εναντιωνόταν στη διάδοση των διαφωτιστικών ιδεών και της επανάστασης.
  
  
• Οι Φαναριώτες, μορφωμένοι Έλληνες από παλιές αρχοντικές οικογένειες, συχνά καταλάμβαναν υψηλές θέσεις στην οθωμανική διοίκηση.
  
  
• Οι προεστοί διοικούσαν τις ελληνορθόδοξες κοινότητες, συγκέντρωναν τους φόρους και είχαν πολιτική εμπειρία και μεγάλες περιουσίες.
  
  
• Οι έμποροι και οι καραβοκύρηδες βελτίωναν την οικονομική τους θέση και ενδιαφέρονταν για τη διάδοση νεοτερικών ιδεών.

• Οι κλέφτες κατέφευγαν στα βουνά για να γλυτώσουν την καταπίεση. Υμνήθηκαν στα κλέφτικα δημοτικά τραγούδια για την τόλμη τους.
  
  
• Οι αρματολοί, ένοπλα σώματα οργανωμένα από τους Οθωμανούς, φρόντιζαν τη διατήρηση της τάξης στην Οθωμανική αυτοκρατορία.

• Οι αγρότες καλλιεργούσαν τσιφλίκια Τούρκων ή Ελλήνων και ζούσαν δύσκολα και στερημένα.
  
  
• Οι απασχολούμενοι με τη ναυτιλία και το εμπόριο αυξάνονταν συνεχώς.

Κινήματα εναντίον της οθωμανικής αυτοκρατορίας

• 1770: κινητοποίηση στην Πελοπόννησο με μικρή ρωσική βοήθεια με επικεφαλής τους αδελφούς Ορλώφ.

• 1787: Κινητοποίηση των νησιών του Αιγαίου με επικεφαλής το Λάμπρο Κατσώνη.

• 1803: σύγκρουση Σουλιωτών με τον Αλή πασά των Ιωαννίνων.

Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός

 

   Οι ιδέες του Διαφωτισμού έγιναν γνωστές στην Ελλάδα κυρίως από τους Έλληνες των παροικιών και τους εμπόρους. Στα μέσα του 18^ου αι. διαμορφώθηκε στα μεγάλα εμπορικά κέντρα και στις παροικίες, το κίνημα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού που αποσκοπούσε στη διάδοση των διαφωτιστικών ιδεών και στην προετοιμασία του αγώνα για την ελευθερία.

  Οι Έλληνες διαφωτιστές θαύμαζαν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, πίστευαν στην ενασχόληση της εκπαίδευσης με τις θετικές επιστήμες, στη χρήση της δημοτικής γλώσσας και στην ελευθερία του ελληνικού έθνους.

  Από τους Έλληνες διαφωτιστές ξεχώρισαν ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαμάντιος Κοραής.

Ο Ρήγας επηρεασμένος από τις ριζοσπαστικές ιδέες των Ιακωβίνων πρότεινε τη δημιουργία μιας «Ελληνικής Δημοκρατίας» που θα περιλάμβανε όλες τις εθνότητες της Βαλκανικής και θα εξασφάλιζε ισοπολιτεία και ισονομία.

Ο Κοραής πίστευε ότι για την ελευθερία απαραίτητη είναι η μόρφωση. Δεν δεχόταν αυτούσια τη δημοτική γλώσσα.

Άλλο σπουδαίο έργο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού είναι η «Ελληνική Νομαρχία» του Ανωνύμου, που υποστήριζε ότι οι Έλληνες μόνοι τους θα πρέπει να αγωνιστούν για την ελευθερία.

ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

-->

ΕΝΟΤΗΤΑ 4

Η τελευταία φάση της γαλλικής επανάστασης (1794-1799) και η εποχή του Ναπολέοντα (1799-1815)

Στην τελευταία φάση της γαλλικής επανάστασης η εξουσία, μετά το θάνατο του Ροβεσπιέρου, περνά στα χέρια των μετριοπαθών που αναθέτουν την εκτελεστική εξουσία σε ένα πενταμελές συμβούλιο, το Διευθυντήριο.

Τελικά το 1799 καταλαμβάνει την εξουσία με τη συγκατάθεση του Διευθυντηρίου , ο στρατηγός Ναπολέων Βοναπάρτης. Από το 1804 και εξής κυβερνούσε ως απόλυτος μονάρχης.

Ο Ναπολέων εφάρμοσε μια σειρά μεταρρυθμίσεων στη διοίκηση, στην εκπαίδευση και στην οικονομία. Θέσπισε ένα νέο νομικό κώδικα (το Ναπολεόντειο Κώδικα), που ακόμη και σήμερα αποτελεί τη βάση του νομικού κώδικα στη Γαλλία.

Κατάφερε με τις στρατιωτικές του νίκες να δημιουργήσει βασίλεια- δορυφόρους της Γαλλίας. Το 1813 ο Ναπολέων, μετά από επίθεση στη Ρωσία, ηττείται στη Λειψία. Το 1815 με την ήττα στο Βατερλό τελειώνει η κυριαρχία του.

Αποτίμηση της γαλλικής επανάστασης και της εποχής του Ναπολέοντα.

• Η αστική τάξη καταλαμβάνει την εξουσία.
• Η φιλελεύθερη οικονομία κερδίζει έδαφος και τα συμφέροντα της αστικής τάξης προωθούνται.
• Η ιδεολογία του Διαφωτισμού, ως ένα βαθμό, υλοποιείται.
• Η απολυταρχία γκρεμίζεται.
• Αναπτύσσεται η ιδέα του εθνικού κράτους.
• Η εκκλησία διαχωρίζεται από το κράτος.
• Τα προνόμια των ευγενών και του κλήρου καταργούνται- επικρατεί η ιδέα της ισότητας των πολιτών.
• Ο λαός αποκτά πολιτική δύναμη.
• Αναπτύχθηκαν ιδέες και κινήματα που επηρέασαν την παγκόσμια ιστορία (ο εθνικισμός, ο σοσιαλισμός κ.λ.π.)

Μετά την ήττα του Ναπολέοντα οι νικητές συγκάλεσαν το συνέδριο της Βιέννης στο οποίο αποφασίστηκε η καταστολή των επαναστατικών ιδεών και η ανασυγκρότηση της απολυταρχίας. Το 1815 ιδρύεται η Ιερή Συμμαχία από τη Ρωσία, Αυστρία, Πρωσία και επανέρχονται στο θρόνο τους οι περισσότεροι βασιλιάδες. Τα χρόνια που ακολούθησαν ονομάστηκαν εποχή της Παλινόρθωσης.

ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

 

-->

Η έκρηξη και η εξέλιξη της γαλλικής επανάστασης

Από τη μια, λοιπόν, υπήρχε ο λαός που απαιτούσε να φύγει ο βασιλιάς, από την άλλη ο βασιλιάς και κάποιοι αριστοκράτες που έρχονταν σε συνεννόηση με βασιλείς γειτονικών κρατών για την κατάπνιξη της επανάστασης και στη μέση βρίσκονταν οι μετριοπαθείς Γιρονδίνοι που είχαν τον έλεγχο της Νομοθετικής συνέλευσης. Οι Γιρονδίνοι κηρύττουν τον πόλεμο εναντίον της Αυστρίας και της Πρωσίας. Ο λαός καταλαμβάνει τα ανάκτορα του Κεραμικού. Η εκτελεστική εξουσία του βασιλιά καταλύεται και παραχωρείται σε συμβούλιο με επικεφαλής τον Δαντόν που ανήκε στην πολιτική λέσχη των Κορδελιέρων. Η Νομοθετική αναγνωρίζει πολιτικά δικαιώματα σε όλους του άνδρες, δημεύει την περιουσία των αριστοκρατών και διαχωρίζει την εκκλησία από το κράτος.

Η δεύτερη φάση της γαλλικής επανάστασης (Σεπτέμβριος 1792- Ιούλιος 1794)

Η Συμβατική συνέλευση, στην οποία κυριαρχούν οι ριζοσπάστες ορεινοί, καταργεί τη μοναρχία και εγκαθιδρύει αβασίλευτη δημοκρατία. Ο βασιλιάς και η βασίλισσα αποκεφαλίζονται. Εξωτερικά η Γαλλία συνεχίζει τον πόλεμο και πολλά ευρωπαϊκά κράτη συνασπίζονται εναντίον της. Εσωτερικά η οικονομική κατάσταση χειροτέρευε.

Τότε συστήνεται η Επιτροπή Δημόσιας Σωτηρίας, η Επιτροπή Γενικής Ασφάλειας και επαναστατικά δικαστήρια με στόχο την καταστολή αντεπαναστατικών ενεργειών. Λίγο αργότερα συλλαμβάνονται οι ηγέτες των Γιρονδίνων. Σχηματίζεται επαναστατική κυβέρνηση με επικεφαλής το Ροβεσπιέρο (της λέσχης των Ιακωβίνων). Οργανώνεται ο στρατός, εκτελούνται περίπου 40000 άνθρωποι ως εχθροί της επανάστασης (περίοδος της Τρομοκρατίας), λατρεύεται το ανώτατο ον, δίνονται νέα ονόματα στους μήνες. Αυτά τα ακραία μέτρα προκαλούν αντιδράσεις και τελικά ο Ροβεσπιέρος και οι συνεργάτες του εκτελούνται.