1. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Μάθημα: Αρχαία Ελληνικά από Μετάφραση ( Ιλιάδα)

Τάξη: Β Γυμνασίου

Τμήμα: 1,2,3,4

Τίτλος: Ήρωες και θεοί

Ραψωδίες: Όλες

Διάρκεια: 3 διδακτικές ώρες

Δημιουργός: Ανδρουλάκη Αναστασία

Προϋποθέσεις υλοποίησης:

Οι μαθητές πρέπει να έχουν

- καλές γνώσεις χειρισμού Η/Υ για εύρεση και καταγραφή δεδομένων (διαδίκτυο, μηχανές αναζήτησης, επεξεργαστής κειμένου),

Ο διδάσκων καθηγητής θα πρέπει - να γνωρίζει ό,τι έχει σχέση με το υλικό που θα δώσει στους μαθητές του και να έχει προετοιμαστεί κατάλληλα, να έχει προετοιμάσει, δηλαδή, τις πηγές και τις τεχνικές εκείνες που θα εξασφαλίσουν τη δυνατότητα εφαρμογής των δραστηριοτήτων, τις οποίες προτείνει στα φύλλα εργασίας. Η καλή γνώση χειρισμού των ηλεκτρονικών μέσων είναι, ως εκ τούτου, απαραίτητη,

- να έχει διάθεση για ανανέωση της διδακτικής πράξης και διαθεματική αντίληψη στη διδασκαλία.

2. ΣΤΟΧΟΙ

Παιδαγωγικοί

Επιδιώκεται οι μαθητές:

• Να οικοδομήσουν τη γνώση αναλαμβάνοντας κεντρικό και αυτενεργό ρόλο στη μαθησιακή διαδικασία με τη διακριτική υποστήριξη του διδάσκοντα.

• να ασκηθούν στην παραγωγή δικού τους λόγου σε επεξεργαστή κειμένου και να περάσουν από την ανάγνωση και την πρόσληψη, στη γραφή και τη δημιουργία.
• Οι μαθητές να αναπτύξουν μορφές συμπεριφοράς, δεξιότητες και στάσεις, ώστε να εργάζονται παραγωγικά στα πλαίσια της ομάδας τους και ευρύτερα της τάξης και ειδικότερα να συνεργάζονται για την εξεύρεση, κριτική επεξεργασία και καταγραφή πληροφοριών από το διαδίκτυο και για τη συγγραφή ενός κειμένου.

• Να ενθαρρύνουν και να βοηθούν ο ένας τον άλλο, συνεργαζόμενοι αρμονικά.

Μαθησιακοί-γνωστικοί

Επιδιώκεται οι μαθητές:

• Να γνωρίσουν τα πρόσωπα που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο έπος.
• Να διαπιστώσουν την επιρροή των Ομηρικών επών όχι μόνο στην τέχνη της Αρχαίας Ελλάδας, αλλά και την παγκόσμια.
• Να προσεγγίσουν εικαστικά έργα τέχνης και να τα συνδέσουν με την Ιλιάδα .
• να εξοικειωθούν με τη δημιουργία πολυτροπικών κειμένων

Τεχνολογικοί

Επιδιώκεται οι μαθητές:

• να εξοικειωθούν με τη χρήση των Τ.Π.Ε. (φυλλομετρητής, διαδίκτυο, επεξεργαστής κειμένου, λογισμικό παρουσιάσεων) στο πλαίσιο του ψηφιακού γραμματισμού
• να συνειδητοποιήσουν την αξία των Τ.Π.Ε. ως μέσων βελτίωσης της διδασκαλίας και της μάθησης, καθώς επιλύει προβλήματα πρόσβασης σε ευρύ πεδίο πληροφοριών

• να καλλιεργήσουν την ικανότητα αναζήτησης, εύρεσης και συλλογής στοιχείων μέσα από το διαδίκτυο,
• να συνειδητοποιήσουν ότι οι πληροφορίες που παρέχονται στο διαδίκτυο είναι ποικίλες και εξυπηρετούν πολλαπλούς σκοπούς και να καλλιεργήσουν την κριτική ικανότητα, ώστε να επιλέξουν (και με τη βοήθεια του διδάσκοντος) τα κατάλληλα στοιχεία από τα δεδομένα που θα συγκεντρώσουν,
• να μάθουν να αξιοποιούν τις ΤΠΕ, ώστε μετά από συνεργασία να συνθέτουν και να παρουσιάζουν δικό τους έργο.

3.ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Πρόβλημα- θέμα

Το θέμα που θα διερευνηθεί αφορά τους ήρωες ( άνδρες και γυναίκες) καθώς και τις γυναικείες και ανδρικές θεότητες που διαδραματίζουν κάποιον κύριο ρόλο στην Ιλιάδα. Τα παιδιά καλούνται να αξιολογήσουν τη συμβολή των διαφόρων προσώπων στο έπος, να επιλέξουν τα κυριότερα, να συλλέξουν πληροφορίες γι αυτά και τελικά να τα γνωρίσουν σε έργα τέχνης της αρχαιότητας, αλλά και άλλων εποχών.

Θεωρητικό πλαίσιο

Με αυτό το σενάριο προτείνεται μια μορφή διδασκαλίας εκτός δασκαλοκεντρικού μοντέλου, στην οποία προέχει η εξοικείωση με τη διερευνητική μάθηση και η συνειδητοποίηση της αποτελεσματικότητας που έχει η συνεργασία κατά τη μαθησιακή διαδικασία. Απαιτείται, επομένως, ενεργητική συμμετοχή των μαθητών και διάθεση για συνεργασία και έρευνα, έτσι ώστε μέσω της ανάκλησης των ήδη γνωστών τους να προχωρήσουν σε διεύρυνση και ανατροφοδότηση των γνώσεών τους με τη βοήθεια των εργαλείων που παρέχει ο Η/Υ. Αυτό το νέο περιβάλλον εργασίας δίνει την ευκαιρία για μια βιωματική μέθοδο διδασκαλίας που καθιστά τη μαθησιακή διαδικασία πιο ενδιαφέρουσα και αποτελεσματική. Η ποικιλία του διδακτικού υλικού ωθεί τους μαθητές, που εκ των πραγμάτων είναι διαφορετικοί ως προς το γνωστικό επίπεδο, την ιδιοσυγκρασία και τον τρόπο πρόσληψης, να συνεργαστούν σε δημιουργικές δραστηριότητες, οι οποίες θα διευρύνουν τις γνώσεις και θα οξύνουν τη σκέψη τους.

Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο

Αυτό το διδακτικό σενάριο λειτουργεί συμπληρωματικά προς την παραδοσιακή διδασκαλία της Ιλιάδας και δεν φιλοδοξεί να την υποκαταστήσει παντελώς. Προσφέρεται στους μαθητές ως ένα νέο μέσο για συνεργασία και έρευνα σε περιοχές αρχαιογνωστικής μάθησης που δεν είναι εύκολο να προσεγγιστούν στη σχολική τάξη με τα έντυπα μόνο μέσα.

Τεχνολογίες που θα χρησιμοποιηθούν

Η/Υ, διαδίκτυο, επεξεργαστής κειμένου, λογισμικό παρουσιάσεων, διαδραστικός πίνακας.

Μεθοδολογία

1η διδακτική ώρα

Στην σχολική αίθουσα και με τη βοήθεια του σχολικού εγχειριδίου εντοπίζουμε σε κάθε ραψωδία τα κύρια πρόσωπα (θεούς και ανθρώπους). Εναλλακτικά , στο εργαστήριο της Πληροφορικής μεταβαίνουμε στο ψηφιακό σχολείο και βρίσκουμε τις αντίστοιχες ραψωδίες και τα πρόσωπα. Χωρίζουμε τα παιδιά σε11 ζευγάρια ( μια ομάδα θα έχει 3 παιδιά). Στη συνέχεια το κάθε ζευγάρι αναλαμβάνει δυο ή τρία πρόσωπα (ήρωες ή θεούς) χωρίς το ένα ζευγάρι να γνωρίζει τι έχει αναλάβει το άλλο. Στο διαδίκτυο και με ελεύθερη πλοήγηση ψάχνουν να βρουν πληροφορίες για τα πρόσωπα που έχουν αναλάβει. Διαβάζουν το φύλλο εργασίας που είναι κοινό για όλα τα ζευγάρια και απαντούν στο πρώτο ζητούμενο. Συντάσσουν ένα έγγραφο κειμένου που θα περιλαμβάνει πληροφορίες για τα πρόσωπα που ανέλαβαν και ένα σύντομο αίνιγμα με τη βοήθεια του οποίου οι άλλοι μαθητές θα προσπαθούν να καταλάβουν για ποιο πρόσωπο γίνεται λόγος. Ακολουθεί παρουσίαση των αινιγμάτων και των πληροφοριών. Αν υπάρχει διαθέσιμος χρόνος μπορούμε να μεταβούμε στην ιστοσελίδα του Βρετανικού Μουσείου και να κάνουμε με μορφή παρουσίασης στο διαδραστικό πίνακα τις δραστηριότητες που αφορούν τους θεούς.

2η διδακτική ώρα (εργαστήριο πληροφορικής)

Από ένα αρχείο με διάφορες απεικονίσεις τρωικών ηρώων και θεών που θα δημιουργηθεί από τον διδάσκοντα για τις ανάγκες του μαθήματος, οι μαθητές καλούνται να επιλέξουν αυτές τις απεικονίσεις που αντιστοιχούν στα πρόσωπα που ανέλαβαν. Επίσης καλούνται να αναδιηγηθούν τις σκηνές που αναπαριστώνται, όπως τις διατύπωσε ο Όμηρος και να τις συγκρίνουν με το αντίστοιχο εικαστικό έργο. Στη συνέχεια προσπαθούν να κατατάξουν τα έργα σε χρονικές περιόδους. Μπορούν επίσης, να αναζητήσουν στο διαδίκτυο και άλλες μορφές τέχνης (κινηματογράφος, θέατρο) που χρησιμοποιούν ως πηγή έμπνευσης την Ιλιάδα. Καλούνται να καταγράψουν τα συμπεράσματά τους.

3η διδακτική ώρα ( στο εργαστήριο πληροφορικής)

Οι μαθητές χωρισμένοι με τον ίδιο τρόπο, όπως την προηγούμενη ώρα, δημιουργούν μια παρουσίαση (ή, αν δεν ξέρουν, ένα έγγραφο κειμένου) για τους ήρωες και τους θεούς με τους οποίους έχουν ασχοληθεί. Τελειώνοντας, παρουσιάζουν την εργασία τους στα υπόλοιπα παιδιά ( αν ο χρόνος δεν επαρκεί μπορεί να διατεθεί και 4η διδακτική ώρα στον διαδραστικό πίνακα)

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού

Ο εκπαιδευτικός οργανώνει την εκπαιδευτική διαδικασία. Δημιουργεί το αρχείο με τα έργα τέχνης. Η δημιουργία ενός τέτοιου αρχείου κρίνεται απαραίτητη γιατί η αναζήτηση εικόνων είναι εξαιρετικά χρονοβόρα και επιπλέον γιατί, για να λειτουργήσει το σενάριο, χρειάζονται συγκεκριμένες εικόνες. Φροντίζει για τον χωρισμό των παιδιών σε ζευγάρια και προσέχει ώστε τα αντικείμενα που θα αναλάβουν τα παιδιά να είναι ισοδύναμα. Κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι υποστηρικτικός.

Ο ρόλος των μαθητών

Οι μαθητές θα αναζητήσουν, θα αξιολογήσουν και θα επιλέξουν πληροφορίες από το διαδίκτυο. Θα παρατηρήσουν εικόνες και θα ανακαλέσουν γνώσεις που έχουν αποκτήσει από τη διδασκαλία της Ιλιάδας. Θα προσπαθήσουν να συνεργαστούν και να παράξουν ένα ολοκληρωμένο κείμενο ή μια παρουσίαση.

Αξιολόγηση

Οι μαθητές αξιολογούνται με βάση:

• τη συμμετοχή τους και τον τρόπο που συνεργάστηκαν

• την ποιότητα των κειμένων που παρήγαγαν
• την παρουσίαση συνολικά της εργασίας τους

4. ΚΡΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Το σενάριο μπορεί να επεκταθεί με τη συνεργασία του καθηγητή των καλλιτεχνικών. Μπορούν να μελετηθούν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της τεχνοτροπίας των αγγείων και των έργων ζωγραφικής. Μπορούν επίσης οι μαθητές να δημιουργήσουν ένα δικό τους έργο (ζωγραφικής ή λογοτεχνίας) που να αφορά τον ήρωα ή τον θεό που ανέλαβαν.

5. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1η Δραστηριότητα

Να περιηγηθείτε ελεύθερα στο διαδίκτυο και να βρείτε πληροφορίες για τα πρόσωπα που έχετε αναλάβει. Επιλέξτε από την πληθώρα των πληροφοριών που θα συναντήσετε αυτές που θεωρείτε ότι προέρχονται από αξιόπιστες πηγές και γράψτε ένα κείμενο στον Η/Υ μικρής σχετικά έκτασης. Σκεφτείτε και γράψτε ένα αίνιγμα που να απευθύνεται στους συμμαθητές σας και που να αφορά τον κάθε ήρωα ή θεό που έχετε αναλάβει.(Φροντίστε τα στοιχεία που δίνετε να μην είναι εύκολα αναγνωρίσιμα).

Αφού τελειώσετε, μεταβείτε στο Βρετανικό Μουσείο και εξερευνήστε τη σελίδα. (Θα βρείτε πληροφορίες και παιχνίδια για τους θεούς).

2η Δραστηριότητα

Ανοίξτε το αρχείο “εικόνες της Ιλιάδας” και επιλέξτε τις εικόνες που αφορούν τα πρόσωπα που διαπραγματεύεστε. Προσπαθήστε να τα ταυτοποιήσετε. Όπου αναπαριστάται κάποιο γεγονός, προσπαθήστε να το αναδιηγηθείτε όπως το περιγράφει ο Όμηρος. Υπάρχει διαφοροποίηση με την αναπαράστασή του;

Να κατηγοριοποιήσετε τις εικόνες ανά εποχή. Ανήκουν όλες στη ίδια χρονική περίοδο; Τι συμπεράσματα μπορείτε να βγάλετε;

Να περιηγηθείτε ελεύθερα στο διαδίκτυο και να αναζητήσετε και άλλες μορφές τέχνης

 ( κινηματογράφος, θέατρο) που έχουν εμπνευστεί από την Ιλιάδα.

Καταγράψτε όλα τα παραπάνω σε ένα έγγραφο κειμένου ή σε μια παρουσίαση, ώστε να τα παρουσιάσετε στους συμμαθητές σας.

ΠΗΓΕΣ

http://mkatz.web.wesleyan.edu/iliad_summary/images/

http://www.theoi.com/Galleries.html

http://www.ancientgreece.co.uk/

http://www.beazley.ox.ac.uk/

http://3gym-alex-iliadaproject.blogspot.com/

http://www.pilavakis.net/

http://el.wikipedia.org

http://www.columbia.edu/itc/french/blix/lithum48/images_iliad.htm

http://www.nkerns.com/worldlit/homer/iliadimages.htm

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS-ILIADA/

http://digitalschool.minedu.gov.gr/courses/DSGYM-B108/