Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΝ 18ο-19ο ΑΙΩΝΑ

-->

-->

ΕΝΟΤΗΤΑ 5

Ο ελληνισμός από τα μέσα του 18^ου αι. έως τις αρχές του 19^ου

Οικονομικοί μετασχηματισμοί

 Οι Τούρκοι σταδιοδρομούσαν στον κρατικό τομέα, ενώ οι Έλληνες, οι Εβραίοι και οι Αρμένιοι στο εμπόριο και στη ναυτιλία. Με τη συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή και την περιορισμένη παρουσία αγγλικών και γαλλικών πλοίων λόγω των ναπολεόντειων πολέμων, οι Έλληνες αποκτούν έλεγχο σημαντικού μέρους του εμπορίου.

Κοινωνικοί μετασχηματισμοί

• Η ορθόδοξη εκκλησία, που θεωρούνταν από την οθωμανική διοίκηση ως η ηγεσία των υπόδουλων χριστιανών, εναντιωνόταν στη διάδοση των διαφωτιστικών ιδεών και της επανάστασης.
  
  
• Οι Φαναριώτες, μορφωμένοι Έλληνες από παλιές αρχοντικές οικογένειες, συχνά καταλάμβαναν υψηλές θέσεις στην οθωμανική διοίκηση.
  
  
• Οι προεστοί διοικούσαν τις ελληνορθόδοξες κοινότητες, συγκέντρωναν τους φόρους και είχαν πολιτική εμπειρία και μεγάλες περιουσίες.
  
  
• Οι έμποροι και οι καραβοκύρηδες βελτίωναν την οικονομική τους θέση και ενδιαφέρονταν για τη διάδοση νεοτερικών ιδεών.

• Οι κλέφτες κατέφευγαν στα βουνά για να γλυτώσουν την καταπίεση. Υμνήθηκαν στα κλέφτικα δημοτικά τραγούδια για την τόλμη τους.
  
  
• Οι αρματολοί, ένοπλα σώματα οργανωμένα από τους Οθωμανούς, φρόντιζαν τη διατήρηση της τάξης στην Οθωμανική αυτοκρατορία.

• Οι αγρότες καλλιεργούσαν τσιφλίκια Τούρκων ή Ελλήνων και ζούσαν δύσκολα και στερημένα.
  
  
• Οι απασχολούμενοι με τη ναυτιλία και το εμπόριο αυξάνονταν συνεχώς.

Κινήματα εναντίον της οθωμανικής αυτοκρατορίας

• 1770: κινητοποίηση στην Πελοπόννησο με μικρή ρωσική βοήθεια με επικεφαλής τους αδελφούς Ορλώφ.

• 1787: Κινητοποίηση των νησιών του Αιγαίου με επικεφαλής το Λάμπρο Κατσώνη.

• 1803: σύγκρουση Σουλιωτών με τον Αλή πασά των Ιωαννίνων.

Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός

 

   Οι ιδέες του Διαφωτισμού έγιναν γνωστές στην Ελλάδα κυρίως από τους Έλληνες των παροικιών και τους εμπόρους. Στα μέσα του 18^ου αι. διαμορφώθηκε στα μεγάλα εμπορικά κέντρα και στις παροικίες, το κίνημα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού που αποσκοπούσε στη διάδοση των διαφωτιστικών ιδεών και στην προετοιμασία του αγώνα για την ελευθερία.

  Οι Έλληνες διαφωτιστές θαύμαζαν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, πίστευαν στην ενασχόληση της εκπαίδευσης με τις θετικές επιστήμες, στη χρήση της δημοτικής γλώσσας και στην ελευθερία του ελληνικού έθνους.

  Από τους Έλληνες διαφωτιστές ξεχώρισαν ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαμάντιος Κοραής.

Ο Ρήγας επηρεασμένος από τις ριζοσπαστικές ιδέες των Ιακωβίνων πρότεινε τη δημιουργία μιας «Ελληνικής Δημοκρατίας» που θα περιλάμβανε όλες τις εθνότητες της Βαλκανικής και θα εξασφάλιζε ισοπολιτεία και ισονομία.

Ο Κοραής πίστευε ότι για την ελευθερία απαραίτητη είναι η μόρφωση. Δεν δεχόταν αυτούσια τη δημοτική γλώσσα.

Άλλο σπουδαίο έργο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού είναι η «Ελληνική Νομαρχία» του Ανωνύμου, που υποστήριζε ότι οι Έλληνες μόνοι τους θα πρέπει να αγωνιστούν για την ελευθερία.