ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΝ 19ο ΑΙΩΝΑ

-->

ΕΝΟΤΗΤΑ 13

Κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις της βιομηχανικής επανάστασης

Η βιομηχανική επανάσταση έφερε σοβαρές αλλαγές πολιτικές και κοινωνικές.

Πληθυσμιακές : Ο πληθυσμός αυξήθηκε , δημιουργήθηκε μεταναστευτικό ρεύμα, κυρίως εργατών, προς τις πόλεις (εσωτερική μετανάστευση) και προς το εξωτερικό (εξωτερική μετανάστευση, κυρίως προς ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλία).

Κοινωνικές: Οι αριστοκράτες- μεγαλογαιοκτήμονες χάνουν την απόλυτη κυριαρχία τους στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης εκτός από την ανατολική και μεσογειακή Ευρώπη .

Οι αστοί είναι κυρίαρχη τάξη. Διακρίνονται σε μεγαλοαστούς (βιομήχανοι, μεγαλέμποροι, τραπεζίτες) που αποτελούν την άρχουσα κοινωνική τάξη και διαθέτουν πλούτο, κοινωνικό κύρος και πολιτική επιρροή, μεσοαστούς (βιοτέχνες, ελεύθεροι επαγγελματίες) και μικροαστούς (δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι).

Οι αγρότες ζούσαν κάτω από ασταθείς συνθήκες.

Οι εργάτες εργάζονταν πολύ, πληρώνονταν λίγο και ζούσαν σε άθλιες συνθήκες.

Πολιτικές: Α. Τον 19^ο αι. αναπτύχθηκε η θεωρία του σοσιαλισμού που τόνιζε την προτεραιότητα του κοινωνικού συμφέροντος έναντι του ατομικού. Οι πρώτοι σοσιαλιστές μιλούσαν για εξιδανικευμένη μορφή κοινωνίας (ουτοπικός σοσιαλισμός). Ο Καρλ Μαρξ υποστηρίζει ότι τα μέσα παραγωγής πρέπει να περάσουν από τα χέρια των λίγων αστών, στα χέρια της εργατικής τάξης, για να πάψει η κοινωνική αδικία και να υπάρχει αταξική κοινωνία. Αυτές οι θέσεις έγιναν γνωστές ως μαρξισμός.

Β. Αναπτύσσεται ο συνδικαλισμός. Οι εργάτες άρχισαν να ξεσηκώνονται ζητώντας καλύτερες συνθήκες δουλειάς. Το 1838 η αγγλική Ένωση Εργατών δημοσιεύει τη Χάρτα του λαού στην Αγγλία με πολιτικά αιτήματα. Την 1^η Μαΐου 1886 στο Σικάγο οι εργάτες διεκδικούν με απεργία, που πνίγηκε στο αίμα, οχτάωρη εργασία. Γι αυτό και σήμερα η Πρωτομαγιά είναι η μέρα των εργατών παγκόσμια.

Στα τέλη του 19^ου αι. μειώθηκαν οι ώρες εργασίας σε 10, δημιουργήθηκαν ταμεία ασφάλισης και υπογράφηκαν συλλογικές συμβάσεις εργασίας.

Γ. Οι εργάτες οργανώνονται πολιτικά με την πρώτη Διεθνή Ένωση Εργατών. Δημιουργήθηκαν σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες σοσιαλιστικά και εργατικά κόμματα. Κάποια επιδίωκαν την κατάκτηση της εξουσίας με εκλογές, ενώ άλλοι ( Λένιν, Ρόζα Λούξεμπουργκ και Καρλ Λίμπκνεστ) πίστευαν ότι ο καπιταλισμός ανατρέπεται μόνο με επανάσταση.

Δ. Οι γυναίκες διεκδικούν τη χειραφέτησή τους. Μάχονται για πολιτικά δικαιώματα και οικονομική ανεξαρτησία (1903, Αγγλία, Έμελιν Πάνκχορστ).